Giảm xóc ô tô / phuộc nhún là hệ thống quan trọng trong việc giữ ổn định khi xe vận hành, nhất là trên những cung đường xấu. Là chi tiết ra đời từ rất sớm, vì vậy mà giảm xóc không ngừng được cải tiến và nâng cấp để trở nên hiện đại, phù hợp hơn.
.jpg)
Hiện nay, chúng ta có thể bắt gặp 04 loại phuộc nhún được ứng dụng trên các dòng xe ô tô và các dòng xe máy… tuy chung công dụng, nhưng công năng của mỗi loại khác nhau, nên chúng có giá thành khác nhau, phù hợp cho từng dòng xe bình dân hay cao cấp:
1. Giảm xóc thông thường – Twin tube
Giảm xóc thông thường được thiết kế một van cố định, nên chúng chỉ hoạt động hiệu quả trong một khoảng lực xung động nào đó. Có rất nhiều xe vận hành rất êm ái khi di chuyển ở dải tốc độ thấp (khoảng 30km/h), nhưng khi di chuyển ở vận tốc cao lại có cảm giác “bồng bềnh”.
Trong khi đó, có những mẫu xe khi di chuyển ở những đoạn đường xấu với vận tốc 30km/h thì lại xảy ra hiện tưởng xóc nảy, nhưng lại vận hành êm ái khi di chuyển trên 80km/h.
Lý do là vì loại giảm xóc Twin tube này có thiết kế loại van cố định, nó chỉ hoạt động hiệu quả ở một khoảng vận tốc nào đó mà thôi. Hầu hết những dòng xe giá rẻ đều sẽ được trang bị loại phuộc nhún này, để cắt giảm chi phí sản xuất, cũng như giảm giá thành. Đơn giản là chúng có giá khá rẻ!
2. Giảm xóc điều khiển – Adaptive shock absorber
.jpg)
Điểm nổi bật của loại giảm xóc ô tô này là có thiết kế lỗ (van) có thể tùy ý thay đổi kích thước theo sự điều khiển của điện tử. Ví dụ:
- Khi xe di chuyển chậm, thì giảm xóc cần mềm để xe êm ái hơn. Lúc này, hệ thống điện tử sẽ điều khiển van to ra và dầu dễ dàng đi qua hơn.
- Còn khi xe tăng tốc hoặc cua gắt, lỗ van sẽ nhỏ lại để giảm xóc trở nên cứng hơn. Từ đó có gia tăng khả năng chống lại các xung lực từ mặt đường, đồng thời khi xe vào cua cũng sẽ giảm độ nghiêng và gia tăng độ bám đường của bánh xe.
Chính xác mà nói thì lỗ (van) trên giảm xóc hiện nay được chia thành nhiều van nhỏ. Khi xe di chuyển ở dải tốc độ thấp thì chế độ giảm xóc mềm, dầu trong hệ thống sẽ chảy cùng lúc qua cả 3 van. Còn khi xe di chuyển ở tốc độ cao thì chế độ giảm xóc sẽ cứng, một hoặc hai van sẽ đóng lại để giảm xóc trở nên cứng hơn.
Ví dụ điển hình của loại giảm xóc xe hơi này tại Việt Nam đó là chiếc Mercedes C300. Khi xe vận hành ở chế độ lái Comfort thì cả 3 van đều mở, Sport thì mở 2 van, Sport + thì mở 1 van. Lúc này 3 giảm xóc của xe có độ cứng/mềm khác nhau.
Các giảm xóc này được điều khiển điện tử tùy theo từng chế độ vận hành, tốc độ và điều kiện mặt đường khác nhau. Trên xe cũng có rất nhiều loại cảm biến để thu thập những thông tin về tình trạng xe vận hành cũng như mặt đường.
Từ đó hệ thống sẽ đưa ra sự thay đổi chế độ của giảm xóc để chiếc xe di chuyển êm ái và bám đường tốt hơn, có khả năng cua nhanh và an toàn hơn. Và đương nhiên, loại giảm xóc này cũng đắt tiền hơn rồi.
3. Phuộc nhún ô tô Agility control
Agility control là một công nghệ cực hay và là loại giảm xóc tân tiến nhất, nó được hãng Mercedes trang bị trên các mẫu GLC mới. Công nghệ này hoạt động dựa trên sự linh hoạt của giảm xóc.
Đối với loại giảm xóc ô tô này, nó chỉ có 2 van. Một van thu hẹp tới mức như đóng kín, còn một van mở liên tục tương tự như thụt điều khiển điện. Điều này tạo nên một loại giảm xóc biến thiên hoàn toàn tự động.
Không điều khiển điện, van phía trong của giảm xóc thu nhỏ kích thước hoặc đóng hẳn lại chỉ với một phép đo xung lực.
Khi xe di chuyển ở tốc độ thấp, van này sẽ mở để xe di chuyển êm ái hơn. Nhưng khi xe di chuyển ở dải tốc độ cao, khi xung lực tại các bánh xe tác động lên khung xe gia tăng, van này sẽ thay đổi kích thước để làm giảm xóc cứng hơn, gia tăng khả năng bám đường để di chuyển an toàn hơn.
Khi tài xế đánh lái gấp, xung động tại giảm xóc sẽ tăng lên và van sẽ ngay lập tức đóng lại để giảm độ nghiêng của xe. Ngay khi đạp phanh gấp, nó cũng sẽ cứng lại để giảm xu hướng đầu xe bị nhún xuống, hấp thụ động năng từ chuyển động quay của chiếc xe trong lúc phanh. Từ đó giảm quãng đường phanh gấp.
Loại phuộc nhún ô tô này thay đổi chế độ hoạt động dựa trên điều kiện vận hành trực tiếp và nó hoàn toàn tự động. Giảm xóc Agility control có thể xem rằng là loại giảm xóc khá thành công, bởi nó có chi phí sản xuất thấp và hoạt động hiệu quả trong mọt điều kiện vận hành, đồng thời nó cũng không cần phần điều khiển điện tử rắc rối.
Điều này vừa giúp khách hàng tiết kiệm chi phí sửa chữa cũng như thay mới, với hiệu quả vẫn không có nhiều khác biệt.
Được ZF chế tạo, giảm xóc Agility control có thể được lắp được lắp trên những thương hiệu xe khác, hoặc cũng có thể là không. Hãng này cũng chưa bao giờ nhắc tới việc trang bị loại giảm xóc này trên các hãng xe khác. Phải chăng là Mercedes độc quyền công nghệ giảm xóc Agility control?
4. Giảm xóc ô tô điều khiển nam châm điện - Electromagnetic absorber
Cũng tương tự như loại giảm xóc điều khiển điện (adaptive), nhưng nó lại có nguyên lý thay đổi độ đậm đặc của dầu bên trong giảm xóc. Hãng sản xuất Land Rover đã tiếp cận vấn đề bằng một cách khác, thay vì phải thay đổi kích thước của van phía trong giảm xóc, họ quyết định nghiên cứu ra một loại dung dịch có thể thay đổi độ đậm đặc và cho lại kết quả tương tự.
Hãng Audi cũng sử dụng loại giảm xóc xe hơi này cho một số model của họ. Dung dịch dầu được pha trộn với các phân tử nano sắt, phản ứng với nam châm điện và thay đổi độ đặc của dầu. Từ đó tạo nên độ cứng/mềm của giảm xóc.
Để so sánh loại giảm xóc điều khiển nam châm điện này, cần phải có những thử nghiệm xe thật mới có thể biết được. Tuy nhiên, có vẻ như loại giảm xóc này có biên độ làm việc theo hướng mềm (sự êm ái) hơn so với các loại điều khiển van. Bằng chứng cụ thể là Range Rover có vẻ êm hơn so với những mẫu xe Đức sử dụng loại giảm xóc kia.
Tuy nhiên, công nghệ này đã được Mercedes sử dụng vào việc chế tạo các điểm định vị giữa thân xe (body) và gầm xe (chassic) trên mẫu AMFG GTR. Kết quả là chiếc xe di chuyển êm ái hơn khi điểm định vụ mềm mại và có tính giảm rung động từ động cơ, cho đến hệ thống treo, truyền động đến cabin.
Ngoài ra, khi chiếc xe cần sự gắt kết giữa body và chassic thì nó cũng trở nên cứng chắc. Qua đó đảm bảo người lái có trải nghiêm lái tốt nhất về xe khi di chuyển trên những đoạn đường trường.
Xét một cách tổng thể thì AMG GTR có vẻ như được chế tạo tương tự như xe SUV chassic rời. Tuy nhiên, công nghệ này đã giúp model trên trở thành chiếc xe thể thao chạy phố êm ái khi cần.
